ปลูกผักสลัดในกระถาง

การปลูกผักสลัดไว้กินเองในบ้านไม่ได้จำเป็นต้องใช้พื้นที่มากมาย อีกทั้งยังไม่จำเป็นต้องใช้ดินลึกมาก เพราะผักส่วนใหญ่มีรากตื้นต้องการดินปลูกลึกเพียง 20-30 ซม. และสามารถปลูกได้ในกระถางที่มีขนาดตั้งแต่ 6 นิ้วขึ้นไป ซึ่งแม้ว่าขนาดของกระถางที่ใหญ่ขึ้นอาจจะมีผลต่อขนาดของผลผลิต แต่ก็ไม่ได้จำเป็นว่าเราจะต้องปลูกในกระถางขนาดใหญ่มากเพื่อให้ได้ผักสลัดที่สมบูรณ์เท่านั้น เพราะสิ่งที่สำคัญของการปลูกผักสลัดให้ได้ผลผลิตที่ดีคือ คุณภาพของดิน และการดูแลที่เหมาะสม

ผักสลัดที่คนนิยมกินและปลูกง่าย ได้แก่ ผักกาดแก้ว ผักกาดหอมบัตเตอร์เฮด ผักกาดคอส เรดิชิโอ ผัดกาดเรดคอรัล เรดโอ๊คและกรีนโอ๊ค ซึ่งผักพวกนี้แม้จะมีอายุในการเก็บเกี่ยวที่แตกต่างกัน คือตั้งแต่ 25 วัน ไปจนถึง 70 วัน แต่ถือว่าเป็นพืชที่มีการเพาะปลูกและการดูแลใกล้เคียงกัน โดยเริ่มจากการเพาะต้นอ่อนด้วยเมล็ดในถาดเพาะกล้าให้ต้นโตแข็งแรงสูงประมาณ 2-4 นิ้ว จากนั้นก็ย้ายมาปลูกในกระถาง

การเตรียมวัสดุปลูกสำหรับถาดเพาะกล้า บางคนชอบสะดวกก็จะซื้อ ‘พีทมอส’ แบบสำเร็จรูปที่มีขายตามท้องตลาดมาใช้ได้เลย พีทมอสคืออินทรียวัตถุจากธรรมชาติ ที่ได้จากการทับถมย่อยสลายของซากพืชซากสัตว์ มีแร่ธาตุที่จำเป็นเพียงพอสำหรับการเจริญเติบโตของพืชในช่วงเป็นต้นอ่อน แต่มีราคาค่อนข้างสูง บางคนจึงทำวัสดุเพาะกล้าใช้เอง โดยผสม ดิน ขุยมะพร้าวที่แช่น้ำแล้ว แกลบดำ และปุ๋ย เข้าด้วยกัน ในอัตรา 1:1:1:1 ก็ได้ผลดีไม่แพ้กัน

วิธีเพาะกล้าผักสลัด เริ่มจากรดน้ำวัสดุปลูกในถาดเพาะกล้าให้ชุ่ม ใช้ไม้จิ้มฟันเขี่ยผิวหน้าให้เป็นหลุมตื้นๆ หยอดเมล็ดประมาณ 2-3 เมล็ดลงไป โรยวัสดุปลูกกลบผิวหน้าบางๆ แล้ววางไว้ในที่ร่ม 1-2 คืน (ขึ้นอยู่กับชนิดของผักที่มีระยะเวลาในการงอกต่างกัน) เมื่อเห็นว่าเมล็ดงอกมีใบโผล่ขึ้นมาแล้วให้นำไปรับแสงแดดอ่อนๆยามเช้าทุกวัน ต้นกล้าที่ได้รับแสงแดดไม่เพียงพอจะยืดยาว ต้นผอมแห้ง ไม่สมบูรณ์พอที่จะนำไปปลูกต่อ จึงต้องคอยดูแลทั้งการรดน้ำให้เพียงพอ และการรับแสงแดดที่พอเหมาะ หากโดนแดดมากไปก็อาจเฉาตายได้ เมื่อต้นกล้ามีขนาดประมาณ 3-4 นิ้ว ก็ย้ายลงสู่กระถางปลูกได้

การผสมดินปลูกผักในกระถาง แต่ละบ้านอาจมีสูตรเด็ดในการผสมดินต่างกัน แต่โดยพื้นฐานแล้ว การผสมดินที่เหมาะกับการปลูกผักสลัดในกระถาง มีส่วนประกอบคือ หน้าดิน 4 ส่วน + ขุยมะพร้าว 1 ส่วน + แกลบดิบ 1 ส่วน + แกลบดำ 1 ส่วน + ปุ๋ยหมักอินทรีย์ 1 ส่วน โดยขุยมะพร้าวจะเป็นตัวช่วยรักษาความชุ่มชื้น แกลบเป็นตัวช่วยให้ดินโปร่ง ระบายน้ำได้ดี และควรรองก้นกระถางด้วยกาบมะพร้าวสับ เมื่อย้ายกล้าลงกระถางแล้ว ควรคลุมผิวหน้าดินด้วยฟางเพื่อช่วยรักษาความชุ่มชื้นให้กับดิน ดูแลรดน้ำให้เพียงพอ ตั้งกระถางในจุดที่พืชได้รับแดดเต็มที่ในช่วงเช้าถึงเที่ยง และมีร่มเงาพรางแสงหรือกันความร้อนในช่วงบ่ายที่แดดจัด ถ้าเป็นช่วงหน้าฝน ควรย้ายกระถางหลบบ้างเวลาฝนตกแรงๆ หรือถ้าหาหลังคาคลุมได้ก็จะดี

โรคและศัตรูพืช ถ้ารดน้ำมากเกินไป อาจมีโรครากเน่าจากเชื้อรา ป้องกันได้ด้วยการใช้เชื้อราตัวดีคือ ไตรโคเดอร์มา ไปกำจัดป้องกัน ส่วนศัตรูพืชพวกหนอนหรือแมลง ป้องกันด้วยการฉีดพ่นน้ำส้มควันไม้ ถ้าเป็นนกหรือหนูมาทำลายต้นกล้า ป้องกันด้วยการหาวัสดุคลุมในช่วงที่ต้นยังเล็ก เมื่อต้นโตพ้นจากสภาพต้นอ่อนแล้วนกและหนูก็จะไม่มารบกวนอีก

ด้วยขั้นตอนง่ายๆนี้ เราก็จะมีผักสลัดออร์แกนิคอร่อยๆ เป็นอาหารชั้นเลิศสำหรับครอบครัว

Growing salad in pot is easy and good for those who have limited gardening area. Salad can be grown in 20 cm. deep soil and only 6 inches pot. Quality potting soil is the key success. Use organic potting soil that is a mixture of: soil, coconut coir, rice husk and organic compost. You can have your potted salad garden on the deck, in a place that gets morning sun and afternoon shade. Where you can walk out and get what you want for tonight’s salad. What could be easier?