ชวนชม

พระทรงสอยสร้ายฟ้าสารี         ให้มาหยารัศมีแซมผม

เลือกเก็บดอกลำดวนชวนชม    ใส่ผ้าห่มให้สะการะวาตี

(อิเหนา ตอนชมสวน บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2)

ชวนชมเป็นพรรณไม้ยืนต้นอวบน้ำขนาดเล็ก ลำต้นมีความสูงประมาณ 1-3 เมตร ผิวเปลือกสีเขียวปนขาวเรียบเป็นมัน มียาง ลำต้นบิดงอไปตามจังหวะ แตกกิ่งก้านสาขาน้อย รูปทรงโปร่ง ใบแตกออกตามปลายของกิ่งก้าน ใบแข็งผิวเป็นมันเรียบปลายมน โคนใบสอบเรียว กลางใบมีเส้นสีขาวมองได้ชัด ดอกเป็นรูปแตรมีกลีบดอก 5 กลีบ สีชมพู ออกตรงปลายยอดของก้าน โคนกลีบดอกมีฐานรองดอกเป็นแฉกเล็กๆ สีเขียว ดอกบานมีความกว้างประมาณ 3-4 ซ.ม. ยาวประมาณ 5 ซ.ม. ชอบแสงแดดจัด น้ำน้อย ทนต่อความแห้งแล้งได้ดี ขึ้นได้ดีในดินร่วนซุย ขยายพันธ์ด้วยการปักชำ การตอน

ชวนชมมีเสน่ห์สมชื่อ ความอ่อนช้อยของลำต้นและสีสันสดสวยของดอก ดึงดูดให้ใครๆ หลงใหลใคร่เชยชม แม้จะแลดูอ่อนหวานบอบบาง แต่ชวนชมเป็นไม้ที่ค่อนข้างทนทานต่อสภาพดินฟ้าอากาศ จึงไม่แปลกเลยที่ได้รับฉายาว่า Desert Rose หรือ กุหลาบแห่งทะเลทราย

คนไทยถือว่าชวนชมเป็นไม้มงคล นิยมปลูกในบ้านเรือน เพื่อเสริมสง่าให้เจ้าของบ้านเป็นที่นิยมชวนรักใคร่ชิดชม คนจีนเรียกไม้ดอกชนิดนี้ว่า “ปู้กุ้ยฮวย” ซึ่งแปลว่า ดอกไม้แห่งความร่ำรวย และเพราะมีความคล้ายคลึงกับลั่นทม บางท้องถิ่นจึงเรียกชวนชมว่า “ลั่นทมยะวา”

ชวนชมมีถิ่นกำเนิดในทวีปแอฟริกาแถบประเทศแทนซาเนียและเคนย่า ค้นพบครั้งแรกโดยนักพฤกษศาสตร์ชาวเยอรมันชื่อ P. Forskal ราวปี พ.ศ. 2305 แต่เขาคิดว่านั่นเป็นเพียงลั่นทมพันธุ์ใหม่ กระทั่ง พ.ศ. 2357 นายโจเซฟ ออกัสต์ ซูลตส์ (Josef August Schultes) นักพฤกษศาสตร์ชาวออสเตรียจึงได้ชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างระหว่างชวนชมกับลั่นทม จนเป็นที่ยอมรับว่า ชวนชมคือดอกไม้ชนิดใหม่ของโลก

สำหรับในประเทศไทย ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่ามีผู้นำชวนชมเข้ามาปลูกเลี้ยงตั้งแต่เมื่อใด แต่อย่างน้อยที่สุดคนไทยก็รู้จักเล่นชวนชมมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 6 โดยพระนางเธอลักษมีลาวัณ พระมเหสีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นเจ้านายพระองค์แรกที่ได้ทรงนำพันธุ์ชวนชมเข้าไปปลูกในพระตำหนักลักษมีวิลาศ แต่ไม่มีผู้ใดทราบว่าทรงนำต้นชวนชมมาจากที่ใด และพระองค์ก็เป็นบุคคลแรกที่ทรงเรียกดอกไม้แสนสวยชนิดนี้ว่า “ชวนชม”

—

Adenium obesum

ชื่อสามัญ : Impala Lily Adenium

ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE

เรียบเรียง: สิรวีย์ เอี่ยมสุดใจ
All Rights Reserved